واردات اتوبوس‌های درون و برون‌شهری به‌نظر می‌رسد بر تولیدات داخلی چیره شده و بعد از پیروزی بر صنعت اتوبوس‌سازی کشور، توانست سهم بالاتری را از توسعه ناوگان بگیرد و حتی شاید زودتر از مدل‌های داخلی به اتوبوسرانی کشور برسد. این واردات که قرار است با مدل‌های برقی و دیزلی انجام شود، در بخش برون‌شهری حتی برای دریافت تسهیلات نیز تعیین تکلیف شده، این درحالی است که برای مدل‌های تولیدی، ارائه تسهیلات در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و حتی مشخص نیست که برنامه‌ای برای تسهیلگری در خرید این خودروها وجود دارد یا خیر.
با این حال معاون وزیر راه و شهرسازی کشور اظهار کرده است تسهیلات ارزی برای واردات اتوبوس بین‌شهری با نرخ سود ۹درصد در نظر گرفته شده است. این در شرایطی است که خودروسازان برای تامین ارز مورد نیاز خود، در یکی، دوسال اخیر با مشکلات بسیاری همراه بوده‌اند. این اتفاق در حالی رخ داده که وزارت صمت به‌عنوان متولی اصلی صنعت خودرو، سکوت کرده و با سایر نهادها و سازمان‌ها با واردات انواع خودروها همگام شده است.
واردات اتوبوس بین‌شهری با تسهیلات عالی
سیدکمال هادیانفر، معاون وزیر راه‌وشهرسازی با اشاره به پرداخت تسهیلات ارزی واردات اتوبوس با نرخ سود ۹درصد گفت: با تدابیر وزیر راه و شهرسازی و تصمیمات اتخاذشده در ستاد اربعین برای واردات ناوگان حمل‌ونقل عمومی اتوبوس برون‌شهری مبلغ ۶۰۰ میلیون یورو و همچنین ۴۰۰۰میلیارد تومان برای ارائه تسهیلات با سود ۹درصد از محل منابع داخلی سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای به شرکت‌ها و تعاونی‌های حمل‌ونقل مسافر برون‌شهری برای واردات ناوگان موردنیاز درنظر گرفته شده است. وی افزود: در فاز نخست ۱۵۰میلیون یورو برای واردات اتوبوس با عمر کمتر از ۵سال (قیمت هر دستگاه تا ۲۲۰ هزار دلار) در نظر گرفته شده است.
واردات ۲۵۰۰ اتوبوس ۱۲متری از چین
مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی شهر تهران نیز با اشاره به کمبود ناوگان اتوبوسرانی در این کلانشهر گفته است: «براساس برنامه چهارم توسعه باید تا پایان سال آینده ۷۵۰۰ دستگاه اتوبوس فعال داشته باشیم و این در حالی است که با عقد قرارداد خرید ۲۵۰۰ دستگاه اتوبوس از تولیدکنندگان داخلی که ۲۰۰۰ دستگاه آن دیزلی و ۵۰۰ دستگاه آن برقی است و همچنین قرارداد خرید ۲۵۰۰ دستگاه اتوبوس ۱۲متری برقی از شرکت‌های چینی مجموعا تعداد اتوبوس‌های تولید داخل و وارداتی به ۵۰۰۰ دستگاه می‌رسد.»
وی افزود: «طبق توافقات انجام شده، قرار است طی ۵ تا ۶ماه، ۲۵۰۰ دستگاه اتوبوس به شهرداری تهران تحویل داده شود و به تدریج تا پایان سال، ۵۰۰۰ دستگاه اتوبوس فعال و نوسازی شده وارد ناوگان اتوبوسرانی خواهد شد.»
تامین غالب نیاز کشور به اتوبوس از طریق واردات
براساس گزارش‌های منتشرشده ازسوی شهرداری و اتوبوسرانی تهران، برای اینکه ناوگان پایتخت با مشکل مواجه نباشد نیاز به حداقل ۹هزار دستگاه اتوبوس دارد.
آن طور که از گزارش‌ها مشخص است غالب نیاز شهر تهران از طریق واردات و قراردادهای بزرگ با کشور چین تامین خواهد شد. در این بین هرچند گفته می‌شود با اتوبوس‌سازان داخلی نیز قراردادهایی منعقد شده اما به‌دلیل حجم بالای تقاضا در کوتاه‌مدت، کمبود نقدینگی و همچنین خوابیده بودن خطوط تولید خودروسازان در سال‌های اخیر، این شرکت‌ها به یک باره نمی‌توانند تمام تقاضا را پوشش دهند. این در حالی است که اگر برنامه‌ریزی صحیحی در این بخش انجام شده بود، می‌شد بخش بزرگ‌تری از نیاز کشور به اتوبوس‌های شهری و البته بین‌شهری را از طریق خودروسازان داخلی تامین کرد تا به اقتصاد کشور نیز کمک کرد و چرخش پول را در بخش تولید شاهد بود نه صرفا واردات.
بی‌پاسخ ماندن پیشنهاد انعقاد قرارداد ۵ساله با خودروسازان داخلی
احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان کشور درخصوص واردات اتوبوس‌های شهری و بین‌شهری به «دنیای‌خودرو» گفت: «در بحث تولید اتوبوس به وزارت کشور نامه نوشتیم و پیشنهاددها و مشکلات مربوط را مطرح کردیم. نمی‌توان یک‌باره ۲هزار دستگاه اتوبوس را تولید و عرضه کرد. تولید اتوبوس زمان‌بر است و بیشترین کارگر در تولید اتوبوس استفاده می‌شود.»
دبیر انجمن خودروسازان با اشاره به پیشنهاد این انجمن به وزارت کشور گفت: «پیشنهاد کرده‌ایم که وزارت کشور با صنایع خودروسازی یک قرارداد پنج‌ساله برای تولید اتوبوس منعقد کند. یعنی هم وزارت کشور برای اتوبوس‌های شهری و هم وزارت راه برای اتوبوس‌های بین‌شهری قراردادی ۵ساله با خودروسازان منعقد کنند.»
جریمه برای خودروسازانی که به تعهد خود پایبند نیستند
یکی از مواردی که خریداران اتوبوس اعم‌از شهرداری و وزارت راه مطرح می‌کنند، بحث عدم ایفای تعهدات به موقع از سوی خودروسازان است.
نعمت‌بخش در این خصوص تصریح کرد: «ما این پیشنهاد را هم مطرح کردیم که در قراردادها برای هر روز تاخیر در تحویل جرایمی در نظر بگیرند. در صورتی که شرکت خودروساز بداند که برای پنج سال آینده خود قرارداد با شهرداری دارد، دست پری با طرف خارجی برای مذاکره و تخفیف گرفتن و انتقال تکنولوژی خواهد داشت. این اقدام بهترین اقدام برای تولید انواع اتوبوس در کشور است.»
نعمت‌بخش در ادامه تاکید کرد: «متاسفانه عدم سفارش‌گذاری در سال‌های اخیر باعث شده است تقاضا جمع شود و به یک باره درخواست برای اتوبوس بالا برود. درست هم می‌گویند در بخش اتوبوس دچار کسری هستیم اما خودروسازان به لحاظ توان مالی در مضیقه هستند و نمی‌توانند این خودروها را که چند میلیارد تومان هزینه دارند، تولید کنند. بنابراین خودروساز توان مالی ندارد و وزارت کشور و شهرداری‌ها باید با آنها قرارداد منعقد کنند. توصیه ما این است که این روند را دنبال کنند. هرچند فعلا باید در حد نیاز از کشورهای خارجی تامین شود اما برای آینده قراردادهایی پنج‌ساله با خودروساز داخلی منعقد کنند.»
